Factcheck: verhoogt duursport het risico op ritmestoornissen?

Bewegen is gezond. Sporten beschermt je lichaam tegen heel wat aandoeningen. Maar kan sporten je hart in sommige gevallen ook belasten? Of meer nog: hartritmestoornissen veroorzaken? In het geval van duursport blijkt het antwoord daarop: ja.

Sport jij meer dan 3 uur intensief per week? Lees dan zeker even verder. Diverse wetenschappelijke onderzoeken leggen in bepaalde gevallen namelijk een link tussen duursport en een verhoogd risico op hartritmestoornissen. Een verbijsterend resultaat. Regelmatig bewegen reduceert namelijk risico’s op aandoeningen van het hart en de bloedvaten. Maar in het geval van een duursport heeft het soms net een versterkend effect. Meer risico op hartproblemen door langdurig sporten? Wat nu?

Wat is duursport?

Laat ons eerst even duidelijk stellen over welke sport(en) het precies gaat. Duursport is een sportactiviteit waarbij je je uithoudingsvermogen op de proef stelt. Gedurende een (half) uur tot enkele uren lever je een ononderbroken prestatie die meestal een eenzijdige beweging inhoudt. Denk maar aan (hard)lopen, marathon en triatlon, wielrennen, zwemmen, roeien, langlaufen, …

Opmerking: ook in voetbal en hockey worden er heel wat kilometers afgelegd. Maar deze sporten worden in de strikte zin niet als duursporten beschouwd omwille van de combinatie van uithouding en kracht.

Wat zijn de risico’s van duursport?

Sport je langdurig intensief (de cardiologen van het Hartcentrum in Hasselt geven als richtlijn 3 uur per week aan)? Dan heb je een verhoogd risico op de ontwikkeling van voorkamerfibrillatie (VKF). Dat is een aandoening waarbij het hart snel en onregelmatig trilt in plaats van krachtig te pompen. Door de combinatie van die onregelmatige trillingen en verscheidene risicofactoren kunnen bloedklonters ontstaan. Die kunnen op hun beurt een beroerte veroorzaken. In België maken beroertes maar liefst 52 slachtoffers per dag. Vaak met langdurige, blijvende of fatale gevolgen.

Wie ‘loopt’ een risico?

Niet iedereen loopt eenzelfde risico. Dr. Mark Estes, cardioloog, hoogleraar geneeskunde en directeur van het New England Cardiac Arrhythmia Center aan de Tufts University in Boston, analyseerde de resultaten van diverse wetenschappelijke studies.

In zijn praktijk zag dr. Estes namelijk heel wat patiënten boven de 40 jaar die onlangs voorkamerfibrillatie ontwikkelden. Het waren opvallend veel mannen die intensieve duurtrainingen deden. Verschillende studies bevestigen zijn hypothese. Intensief sporten verhoogt het risico op voorkamerfibrillatie bij mannen vanaf de leeftijd van 45 jaar. Bij een sportactiviteit van meer dan 5 uur per week aan meer dan 80% van de maximale hartslag, verhoogt dat risico zelfs dramatisch met factor 10.

Hoe hartritmestoornissen bij duursport detecteren?

Sporters – en zeker duursporters – laten zich best regelmatig controleren bij een cardioloog. Enkel tijdens een uitgebreid onderzoek, inclusief inspanningstests, kunnen artsen bepaalde aandoeningen detecteren. Denk maar aan Niels Albert die zijn wielercarrière vroegtijdig moest stopzetten omwille van hartproblemen en een defibrillator liet installeren.

Dr. Johan Van Lierde, cardioloog verbonden aan het ZOL (Genk), bevestigt wel dat bepaalde hartritmestoornissen tijdens die medische onderzoeken onder de radar kunnen blijven. Voorkamerfibrillaties bijvoorbeeld zijn onvoorspelbaar. Soms zijn ze aanwezig, soms ook niet. FibriCheck vormt daarom een mooie aanvulling op de medische check-ups bij de cardioloog. Via de medische gecertificeerde app kan je regelmatig je hartritme checken, waar en wanneer je wil. Ook op het moment dat je bepaalde symptomen voelt.

Conclusie: duursporten + regelmatig controleren = gezond

Wat we uit deze wetenschappelijke bevindingen kunnen concluderen? Blijf vooral sporten. De voordelen van een gezonde levensstijl wegen niet op tegen de mogelijke risico’s. Maar wees alert en luister naar je lichaam. Sport je per week meer dan 3 uur intensief? Check dan regelmatig je hartritme. Zeker als je symptomen voelt.

FibriCheck-tip: 18+ sporters meten hun hartritme best als de hartslag terug in rust is. Dat kan na het stretchen of de douche, maar beter nog gewoon ‘s morgens na het ontwaken of ‘s avonds voor het slapengaan. Eventuele onregelmatigheden kunnen zo gedetecteerd én getackeld worden. Zo kan jij je met een gerust hart uitleven in je favoriete sport.

Of doe je het liever rustiger aan? Maak dan een korte wandel- of fietstocht, want da’s goed voor je hart.

Sport ze!

Referenties

1. MD Edge Cardiology. Older recreational endurance athletes face sky-high AF risk. Geraadpleegd op https://www.mdedge.com/cardiology/article/132274/cardiology/older-recreational-endurance-athletes-face-sky-high-af-risk
2. Medecine. Atrial fibrillation in athletes and general population – A systematic review and meta-analysis. Geraadpleegd op https://journals.lww.com/md-journal/Fulltext/2018/12070/Atrial_fibrillation_in_athletes_and_general.51.aspx
3. Arrhythmia & Electrophysiology Review. Endurance Sport Activity and Risk of Atrial Fibrillation – Epidemiology, Proposed Mechanisms and Management. Geraadpleegd op https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pmc/articles/PMC4711509/
4. Heart, Lung & Circulation. State of the Art Review: Atrial Fibrillation in Athletes. Geraadpleegd op https://pubmed.ncbi.nlm.nih.gov/28606607/